Juni 2020 – Maas Minderman is een jongeman die lijdt. Er wordt hem, in zijn ogen, veel onrecht aangedaan. Maas is schizofreen en paranoïde, een wankele basis voor een vreugdevol bestaan.
De titel verwijst naar de plaats in Dallas waar de Amerikaanse president John Kennedy in 1963 werd vermoord door Lee Harvey Oswald. Maas Minderman voelt zich de Haagse Lee Oswald. Een verhaal over de gevolgen van verwaarlozing.
Het boek werd in juni 2012 gepresenteerd tijdens een feestelijke bijeenkomst in galerie Pied-à-Terre in Den Haag. Victor Hoefnagels verzorgde de vormgeving, uitgever was PMA uit Best. Harrie van den Tweel uit Amsterdam was zo vriendelijk eventueel aanwezige ‘historische onvolkomenheden’ uit het manuscript te halen. Het boek werd ingezonden voor de Libris Literatuurprijs 2012 en strandde op de longlist.
Dealey Plaza ‘s-Gravenhage is nog te koop, onder meer bij Bol.com.
Hieronder de digitale versie. Druk op de knop en het verhaal ontvouwt zich, per hoofdstuk.
Reacties van lezers
Sterk geschreven
“Jos de Gruiter schreef eerder een aantal non-fictie boeken. Dealey Plaza ’s-Gravenhage is zijn romandebuut. Ik vind het sterk geschreven en van hoge kwaliteit. Maas Minderman is een opmerkelijk, triest persoon en het is een bijzondere ervaring om de wereld door zijn ogen te aanschouwen.” Recensiesite Leestafel.nl.
Heerlijk
“Het is een verhaal dat je in zijn ban houdt tot de laatste pagina. De sfeer van de jaren zeventig, overgaand in de moderne tijd; de flitsende dialogen, de humor en het dramatische aspect, dat alles in een psychologisch jasje, met wat steken onder water richting het notariaat: het boeit al die vijfhonderdzevenenvijftig pagina’s lang. Heerlijk!” Leestafel.nl.
Om in één adem uit te lezen!
Een dikke pil, 550 pagina’s, een debuut van een Haagse schrijver/journalist. Hij schrijft nogal ouwelijk, met een wat gewild literair toontje, alsof hij moet bewijzen over een grote woordenschat te beschikken en welsprekend kan vertellen.
Maar: na 100 pagina’s ben ik al lang verkocht. Het lijkt een welhaast autobiografische geschiedenis van de geïsoleerd opgroeiende, onzekere jongeman Maas, zoon van de liefdeloze ouders Rinus en Commerina, en zijn ontdekkingen in de wereld om hem heen: op school en later op zijn werk. De gewilde literaire toon is vertrouwd geraakt of weggevallen, dat weet ik niet eens, want ik word meegesleept in het verhaal over de ervaringen, gedachten en gevoelens van de kwetsbare, wereldvreemde Maas. Het is een boek om in dóór te lezen.
Wanneer het alter-ego van Maas, Emile, een woordje gaat meespreken, vindt er een bewustzijnsproces plaats. Dan ontleent Maas lef vanuit Emile’s aanmoedigingen en neemt wraak op alles wat hem is aangedaan. Een boek om in één adem uit te lezen, heel knap en boeiend geschreven; een fantastisch debuut! (Aan het einde van het boek wordt duidelijk waarom er vaak onwaarschijnlijke namen verzonnen zijn en waarom de stijl in het begin zo bij Maas hoort.). A. van Waasdijk, 6 december 2012, Bol.com.
Inspanning wordt beloond
Navraag bij de auteur leert dat dit boek zonder eindredacteur tot stand is gekomen. Door deze kennis groeit alleen maar de bewondering. Na een ijzersterk begin (een zeer knap eerste hoofdstuk, gevolgd door hilarische beschrijvingen van het treurige milieu waaruit de hoofdpersoon, Maas Minderman, voortkomt) volgt een nogal stroperig gedeelte, waarbij de soms wat oubollige stijl bij citaten begint op te vallen (‘glimlachte hij’, ‘voegde hij treurig toe’ en dergelijke). Het verhaal zelf blijft je echter meetrekken, en dan beginnen er al snel bijzonder eigenaardige dingen te gebeuren. ‘Grensoverschrijdend’ is mild uitgedrukt. Dit alles werkt toe naar een haast orgastische climax.
De volkomen verassende en onverwachte wending die het verhaal daarna nog maakt, maakt van dit boek naast wat de Engelsen zo aardig ‘a good read’ noemen: een fijn en goed leesboek, ook nog eens een verhaal dat onder je huid kruipt en nog lang in je gedachten blijft zitten. De relatieve inspanning die je al snel bereid bent te doen om je door het onmiskenbare teveel in deze roman te werken, een bereidheid die wordt ingegeven door de verwachtingen die het werk schept, worden dus ten volle uiteindelijk beloond. Jan Maurits, Nijmegen, 9 november 2012, Bol.com.
Aanrader!
Het levensverhaal van Maas Minderman is door Jos de Gruiter met veel humor en gevoel voor details beschreven. Bij het lezen van Dealey Plaza ‘s-Gravenhage werd ik heen en weer geslingerd tussen begrip voor en verbazing over de hoofdpersoon, waarbij het verhaal tot de laatste pagina blijft boeien en verrassen. De debuutroman van Jos de Gruiter lees je – ondanks het stevige formaat – in korte tijd uit. Wat mij betreft een echte aanrader. Roel Smit, 4 september 2012, Bol.com.
Beste boek in jaren
Een geweldig boek. De verschillende lagen in het boek hebben me volkomen verrast. Als lezer raak je betrokken bij het personage Maas Minderman en ga je steeds verder mee in zijn gekte. Jos de Gruiter speelt in zijn boek met het begrip ‘waarheid’ en hij stelt je tot op de laatste pagina voor verrassingen. Echt een aanrader. Esther Rasenberg, Tilburg, 5 juli 2012, Bol.com.
Intrigerend
Minderman. Mooie naam. Ik leen hem even. Hij is de hoofdpersoon in Dealey Plaza ’s-Gravenhage. Hij komt als ongewenst kind ter wereld in een hem vijandige omgeving en hij ontwikkelt het gevoel nergens welkom te zijn. Mooie metafoor: hij leeft ‘op de B-weg van het bestaan’. Aan het slot van het verhaal speelt die B-weg knap verscholen nog een prominente rol. Het is een van de draadjes die mooi wordt ‘afgehecht’.
In werkelijkheid groeit Minderman op in Den Haag, het sociaal zwakkere deel van ’s-Gravenhage. Zijn vader is er niet in geslaagd het arbeidsmilieu te ontstijgen en Minderman lukt dat ook niet, mede doordat hij vaak een onuitstaanbare betweter is. Zijn leven leidt tot een voorspelbare echtscheiding en ontslag bij zijn laatste werkgever. Dan raakt hij aan lager wal en beginnen wraakgevoelens de overhand te krijgen. Ze worden aangewakkerd door een ‘stem’ in zijn hoofd: Minderman heeft aanleg voor schizofrenie en paranoïa en de omstandigheden zorgen ervoor dat die ziekte zich ongehinderd kan ontplooien. Hij raakt alle contact met de werkelijkheid kwijt, raakt geïsoleerd van zijn omgeving en beraamt op zijn kamer bij een aandachtzoekende hospita een discutabel plan. De uitkomst ervan zal ik niet verklappen.
Dealey Plaza ’s-Gravenhage is een (te) dik boek. Er hadden wel wat zijlijnen uit geschrapt mogen worden. Toch heb ik geen pagina’s overgeslagen. Het blijft intrigerend hoe een zieke geest zich door het leven slaat en alle ellende die hij over zichzelf afroept toeschrijft aan het falen van anderen.
Dealey Plaza in Dallas is de plaats waar Lee Oswald in 1963 president Kennedy vermoordde. In zijn debuutroman laat De Gruiter met pijnlijke precisie zien wat er zich in het hoofd van Oswald moet hebben afgespeeld voor hij tot zijn daad kwam. Het enige verschil is dat Oswald daadwerkelijk de trekker overhaalde, terwijl Minderman te laf is om zijn plan ten uitvoer te brengen.
Vijf sterren voor een roman die mij na lezing nog dagenlang bezighield en waarover ik tot mijn verbazing niets terugvind in de literaire kolommen van de serieuze pers. Minderman, Den Haag, 10 september 2013, Bol.com.
Onder mijn huid
De roman ‘Dealey Plaza ’s-Gravenhage’ van Jos de Gruiter kroop al snel onder mijn huid. De personages zijn stuk voor stuk indringend, beklemmend, realistisch en grof, maar bovenal geloofwaardig. Ze roepen een waaier van emoties op tijdens hun worsteling met het leven. Maas (de hoofdpersoon) nog wel het meest. Al snel drijft er een onheilspellende sfeer, als motregen op een grijze novemberdag, het verhaal binnen die uiteindelijk je kleren doorweekt en met de zekerheid dat je het koud zal krijgen. Het verhaal is ontroerend mooi geformuleerd met een goed doordachte verhaallijn die nergens teleurstelt. Jos de Gruiter roept in deze roman moeiteloos een palet van sferen op en verstaat de kunst van het weglaten. Hij weet je ziel te raken, ook al is de confrontatie soms hard.
De belofte die de roman tijdens het lezen oproept, blijft tot de laatste bladzijde overeind. Literatuur zoals literatuur bedoeld is. Houdt u van de romans als ‘De avonden’ van Gerard Reve of ‘Het Bureau’ van Voskuil, dan mag u deze roman niet missen. Voor mij is het wachten op de volgende roman van Jos. Najnav, Leiden, 5 juli 2012, Bol.com.
Page turner
Een geweldig boek dat moeilijk nee te leggen was. Vond het een regelrechte page turner en boeken van deze schrijver smaken echt naar meer. Turner, Zeeland, 30 juli 2012, Bol.com.
Vreemde snuiters
Prachtig verhaal, mooie typeringen, vreemde snuiters in een echte stad. Mooi! Jitske B, Gorinchem, 12 december 2012, Bol.com.
Te lang
De hoofdpersoon heet niet voor niets Minderman: hij voelt zich altijd niet alleen minder man, maar ook minder mens. Altijd ongewenst, altijd door iedereen dwarsgezeten. Het systeem is de schuld van alles. Het maakt hem gek. Als zijn vrouw hem verlaat en hij zijn werk kwijtraakt, glijdt hij af. Hij zorgt niet goed voor zichzelf, krijgt waandenkbeelden, drinkt teveel en slikt teveel pillen. De weg naar deze ondergang vond ik interessant om te lezen, de uiteindelijke neergang duurde me wat te lang. weaverannie, 9 oktober 2015, Hebban.